Dünya genelinde her yıl yaklaşık
2,1 milyar ton evsel katı atık üretiliyor ve bu miktarın 2050 yılına kadar 3,8 milyar tona ulaşması bekleniyor.
Türkiye’de ise günde yaklaşık 65 bin ton atık üretiliyor, evsel katı atıkların %65’i organik atıklardan oluşuyor. Mutfakta kullandığımız sebze ve meyvelerin kabukları, çay posaları, kahve telveleri gibi atıklar, organik atık kategorisinde değerlendiriliyor. Çöpe attığımız bu organik atıklar aslında toprağı besleyebilecek değerli birer kaynak görevi görüyor. Bu kaynağı kompostlama yöntemiyle dönüştürerek hem atık miktarını azaltabilir hem de kimyasal gübre kullanımını minimuma indirerek daha sağlıklı ve verimli topraklar elde edebilirsiniz. Bunun yanı sıra organik atıkları çöpe atmak yerine değerlendirerek metan gazı salımını azaltarak iklim değişikliğiyle mücadeleye katkıda bulunabilirsiniz.
Kompost nedir?
Kompost; organik atıkların mikroorganizmalar tarafından doğal yolla ayrıştırılmasıyla elde edilen, bitki besinleri açısından zengin doğal gübredir.
Kompost yapmanın faydaları
- Atık miktarını azaltır.
- Toprağı zenginleştirerek bitkiler için doğal ve sağlıklı bir besin kaynağı oluşturur.
- Karbon ayak izini azaltır. Çöp sahalarında organik atıkların çürümesiyle oluşan metan gazı salımını önler.
- Hazır gübre satın alma ihtiyacını ortadan kaldırır.
Evde nasıl kompost yapılır?
- Evde kompost yapmak aslında sandığınızdan daha kolay. İlk ihtiyacınız olan kapaklı bir kova ya da bahçeniz varsa havalandırma delikleri olan bir kompost kutusu…
- Kompostun temelini “yeşil” ve “kahverengi” malzemelerin dengeli bir şekilde bir araya getirilmesi oluşturur. Yeşil malzemeler; sebze-meyve artıkları, çay posası, kahve telvesi, taze çim ve yeşil yapraklar gibi azot açısından zengin atıklardır. Kahverengi malzemeler ise kuru yapraklar, ince dallar, yumurta kabukları, kağıt havlu veya karton parçaları gibi karbon açısından zengin kaynaklardır. En iyi sonuç için kompost kutunuza yaklaşık iki ölçü kahverengi malzemeye bir ölçü yeşil malzeme ekleyebilirsiniz. Ancak et, süt ürünleri, yağlı yiyecekler kullanılmamanız gerektiğini de unutmayın.
- Atıkları eklerken katmanlar halinde yerleştirin yani bir yeşil bir kahverengi atık olacak şekilde sıralayın.
- Hava sirkülasyonunu artırmak çürüme sürecini hızlandırır. Bu nedenle karışımı haftada bir-iki kez karıştırın. Ayrıca bu sayede kötü kokuların oluşumunu da engelleyebilirsiniz.
- Kompostu parçalayarak toprağa dönüşmesini sağlayan bakteriler, mantarlar ve diğer mikroorganizmalar nemli bir ortamda aktif hale gelir. Nem azaldığında bu canlıların aktivitesi yavaşlar, hatta durabilir. Bu nedenle karışımı nemli tutmaya özen gösterin. Tüm bu etaplardan sonra ortalama iki-üç ay içinde koyu kahverengi, toprak kokulu ve gevşek dokulu bir karışım elde edebilirsiniz.
Sonuç olarak kompost yapmak evde kolayca uygulanabilecek, doğayla uyumlu ve sürdürülebilir bir yaşam alışkanlığıdır. Mutfak atıklarınızı çöpe atmak yerine toprağa geri kazandırarak hem çevreye hem de geleceğe değer katabilirsiniz.