Geleceğe Katkı Gönüllülükle Başlar
Sürdürülebilirlik kavramı genellikle çevreyle ilişkilendirilse de aslında çok daha geniş bir çerçeveyi kapsıyor. Çünkü sürdürülebilir kalkınma, yalnızca doğanın korunmasıyla değil; bireylerin potansiyelini gerçekleştirebildiği, toplumsal dayanışmanın güçlendiği, herkesin eşit fırsatlara erişebildiği bir anlayışla gerçekleşebiliyor. Bu anlayışı hayata geçiren en güçlü araçlardan biri ise gönüllülük. Çünkü gönüllülük, insanları birbirine bağlayarak dayanışma kültürünü güçlendiriyor; böylece sürdürülebilirliğin sosyal boyutunu da güçlendiriyor. 5 Aralık Dünya Gönüllülük Günü, tam da bu nedenle bireysel bir katkı olmanın ötesine geçip toplumsal bir değer üretme biçimi olduğunu vurgulayan özel bir gün olarak öne çıkıyor.
Birleşmiş Milletler tarafından 1985 yılında ilan edilen 5 Aralık Dünya Gönüllülük Günü, gönüllülüğün küresel kalkınmadaki stratejik rolünü görünür kılmak; toplumsal dayanışmayı, aktif yurttaşlığı ve kolektif iyilik kültürünü güçlendirmek amacıyla kutlanıyor. Bugün, dünyanın dört bir yanında gönüllü emeğinin sosyal etkisini hatırlatan bir farkındalık ve takdir günü olarak öne çıkıyor.
Gönüllülük, bireyin çevresine duyduğu sorumluluğu, topluma katkı verme isteğiyle birleştirerek ortak iyilik için harekete geçmesini sağlıyor. Ayrıca kişinin başkalarına fayda sağlarken kendini anlamasını, empati kurmasını ve değişim yaratma gücünü keşfetmesini de mümkün kılıyor.
Ancak bugün gönüllülük, hala yaygın bir kültür haline gelmiş değil. Toplum Gönüllüleri Vakfı’nın KONDA iş birliğiyle gerçekleştirdiği “Türkiye’de 100 Genç Olsaydı” araştırması gençlerin sivil toplumla olan bağının maalesef zayıf kaldığını gösteriyor. Verilere göre 2025’te her 10 gençten 9’unun herhangi bir sivil toplum kuruluşuyla üyelik, gönüllülük ya da bağış ilişkisi bulunmuyor. Bu tablo, gönüllülüğü bir toplumsal dönüşüm kültürüne dönüştürmeyi hedefleyen projelerin önemini daha da artırıyor. Akbank’ın “Şehrin İyi Hali” projesi de gençleri sosyal fayda üretmeye teşvik ederek sürdürülebilir kalkınmanın sosyal boyutuna doğrudan katkı sunuyor. 2015 yılından bu yana 22 binden fazla üniversiteli gence ulaşan “Şehrin İyi Hali”; hem bireysel farkındalığı hem de toplumsal dayanışmayı güçlendirerek sürdürülebilirliğin insani yönünü görünür kılıyor.
Şehrin İyi Hali’nin 2025 döneminde 9 sivil toplum kuruluşuyla iş birliği yaparak gençleri yine çok yönlü ve etkileyici projeler bir araya getirdi. Gerçekleştirilen 25 etkinliğe 215 üniversiteden 615 gönüllü genç katıldı, Akbank gönüllüleri de onlara eşlik etti. Program kapsamında gençler; çevre, afet dayanıklılığı, sosyal kapsayıcılık ve hayvan hakları gibi farklı toplumsal alanlarda gönüllülük deneyimi yaşadı. Çorbada Tuzun Olsun Derneği ile evsiz bireyler için yemek hazırlanması ve dağıtım çalışmalarına katıldılar, Kurtaran Ev ile korunmaya muhtaç hayvanların yaşam koşullarının iyileştirilmesine destek verdiler, TURMEPA ile kıyı temizliği yaparak deniz ekosisteminin korunmasına katkı sundular.
Buğday Derneği iş birliğiyle ekolojik çiftliklerde fidan dikimi, üretim ve hasat süreçlerine dahil olarak sürdürülebilir yaşam pratiklerini deneyimlediler. Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) aracılığıyla düzenlenen çevrimiçi ve fiziki eğitimlerde afet dayanıklılığı, psikolojik sağlamlık ve toplumsal hafızada kadının yeri gibi konularda farkındalık kazandılar. DEM Derneği ile işaret dili öğrenerek işitme engelli ve sağır bireylerle iletişim kurmayı deneyimlediler. Hayat Tamircisi etkinliklerinde engelli hayvanlar için yürüteç yaptılar.; Türkiye Down Sendromu Derneği ile gerçekleştirilen çalışmalarda ise Down sendromlu doğan bebekler ve aileleri için yeni doğan için “Hayata Merhaba” paketleri hazırladı ve mutfak atölyesine katılarak Down sendromlu bireylerle birlikte sosyal aktivitelerde yer aldı.
Özetle; gönüllülük, sürdürülebilirliğin sosyal yönünü görünür kılan en insani güç. “Şehrin İyi Hali”, gençlerin içindeki bu gücü harekete geçirerek toplumsal dönüşüme ilham veriyor. Çünkü daha sürdürülebilir bir gelecek, ancak birlikte hareket ettiğimizde mümkün.