Dünya nüfusunun şehirlerde yaşayan kısmı her geçen gün artıyor. Kentleşme hızlandıkça doğanın yerini beton yapılar alıyor. Bu durum yüksek sıcaklık, hava kirliliği ve gürültü gibi sorunları beraberinde getiriyor. Ayrıca yoğun trafik ve sanayi kaynaklı hava kirliliği, şehirlerde yaşam kalitesini düşürüyor. Bunun yanı sıra yüksek tempolu şehir hayatı, insanlarda stres ve kaygıyı artırıyor. İşte tam da bu noktada yeşil alanlar devreye giriyor.
Kentleşmenin en görünür sonuçlarından birini ısı adası etkisi oluşturuyor. Beton ve asfalt yüzeyler güneşten gelen ısıyı emip depoluyor, yeşil alanlar azaldığı için serinletici doğal etki ortadan kalkıyor. Bu nedenle şehir merkezleri, çevrelerindeki kırsal alanlara kıyasla belirgin şekilde daha sıcak oluyor. Yapılan araştırmalara göre şehirlerde sıcaklık, kırsal alanlara göre
10-15 derece daha yüksek ölçülüyor. Bu durum özellikle yaz aylarında insan sağlığını doğrudan etkiliyor.
Parklar, korular, kent bostanları ve ağaçlandırma çalışmaları yalnızca şehirleri güzelleştirmekle kalmıyor; çevresel birçok fayda sağlıyor. Ayrıca insanların nefes alabileceği, sosyalleşebileceği ve doğayla temas kurabileceği yaşam alanları yaratıyor. Ağaçlar ve bitkiler, fotosentez yoluyla karbondioksiti emerek havayı temizliyor, oksijen üretiyor. Ayrıca yaprakları ve gövdeleriyle havadaki zararlı partikülleri filtreleyerek hava kirliliğinin etkilerini azaltıyor.
Yeşil alanlar ise ısı adası etkisini önemli ölçüde hafifletiyor. Bir ağacın gölgesi altında sıcaklık, doğrudan güneş alan yüzeylere göre birkaç derece daha düşük hissediliyor. Büyük parklar ve kent ormanları, yaz aylarında şehirlerde doğal serinleme alanları yaratıyor. Toprakla kaplı bölgeler yağmur sularını emerek sel riskini azaltıyor, aşırı yağışların etkilerini hafifletiyor. Bütün bunların yanı sıra yeşil alanlar; kuşlar, böcekler ve küçük memeliler için yaşam alanı sağlıyor. Yeşil alanlar şehirde yaşayanların ruh sağlığını da doğrudan etkiliyor. Yapılan
araştırmalara göre şehirlerde yeşil alanlara 1 kilometreden daha uzak yaşayan kişilerin 300 metreden daha yakın yaşayanlara kıyasla stres yaşama ihtimali neredeyse %50 daha fazla. Kısacası şehirlerin doğal akciğeri olan yeşil alanlar; hava kalitesini, iklim dengesini ve şehirde yaşayanların ruh ve beden sağlığını koruyan bir rol üstleniyor.
İstanbul Açık ve Yeşil Alan Yaklaşımı Raporu’na göre şehir sınırları içerisinde, aktif yeşil alanlar baz alındığında kişi başına sadece 7,20 metrekare yeşil alan düşüyor. İzmir’de ve Ankara’da ise bu alan 25,5 metrekare. Bu çerçevede özellikle Türkiye’nin büyük şehirlerinde yeşil alanların kent yaşamına kazandırılması için çeşitli uygulamalar yapılıyor. İstanbul’da yeniden hayata geçirilen kent bostanlarında insanlar toprağa dokunarak doğayla bağ kuruyor, kent yaşamının stresinden uzaklaşıyor. Ankara’da yaygınlaşan hobi bahçeleri ise şehir merkezinde yaşayanlara kendi ürünlerini yetiştirme olanağı sunuyor. İzmir’de ise son yıllarda farklı ilçelerde mahalle bostanlarının sayısı hızla artıyor. Belediyelerin kurduğu bostanlarda üretim yapan bölge halkı, kendi sebze ve meyvesini yetiştirirken bu ürünleri satarak ek gelir elde ediyor. Büyükşehirlerdeki bu uygulamalar, yeşil alanların sadece çevresel değil, sosyal ve psikolojik açıdan da vazgeçilmez olduğunu gösteriyor.
Özetle; kentleşme arttıkça doğayla bağımız zayıflıyor ve yaşam koşulları zorlaşıyor. Betonun ısıyı tutması, trafiğin ve sanayinin kirletici etkileri hem beden hem de ruh sağlığını olumsuz etkiliyor. Yeşil alanlar bu tabloyu dengeliyor, havayı temizliyor, sıcaklığı düşürüyor, yağmur sularını toprakla buluşturuyor. Sonuç olarak, yeşil alanların korunması ve artırılması sağlıklı şehirler inşa etmenin ve gelecek kuşaklara yaşanabilir bir dünya bırakmanın temel şartları arasında yer alıyor.